Testosteron na 40: signalen van tekort en wat je kunt doen
Veel mannen merken het zonder het meteen te beseffen: minder energie, minder zin in seks, vermoeidheid en spierverlies. Dat alles kan te maken hebben met een daling van het testosteron – een proces dat bij bijna elke man optreedt vanaf de leeftijd van 40. Dit artikel legt uit wat er precies verandert, welke signalen op een tekort wijzen en wat je kunt doen, van leefstijl tot behandeling met Androgel of Clomid.
Wat is testosteron en waarom daalt het?
Testosteron is het belangrijkste mannelijke geslachtshormoon. Het wordt vooral geproduceerd in de testikels en beïnvloedt niet alleen libido en vruchtbaarheid, maar ook spieren, botten, stemming en concentratie. Vanaf ongeveer 35–40 jaar daalt het testosteron gemiddeld met 1% per jaar. Factoren zoals stress, overgewicht, slaaptekort en alcohol versnellen die daling.
Typische signalen van een testosterontekort
- Verminderd libido of erectieproblemen zonder duidelijke oorzaak
- Minder spiermassa en toename van buikvet
- Vermoeidheid en lage motivatie
- Slechte slaap of vaker wakker worden
- Somberheid of prikkelbaarheid
- Concentratieproblemen of geheugenklachten
Niet elk symptoom betekent automatisch dat er een tekort is – bloedonderzoek via huisarts of specialist is de enige manier om dat zeker te weten.
Wanneer is het tekort klinisch?
In Nederland wordt meestal gesproken van een laag testosteron wanneer het totaalgehalte onder 10 nmol/L ligt. Daarbij kijkt men ook naar de vrije fractie, die beschikbaar is voor biologische werking. Een combinatie van lage waarden én duidelijke klachten kan een reden zijn voor behandeling.
Oorzaken van lage testosteronwaarden
- Veroudering (natuurlijk proces)
- Chronische stress of slaaptekort
- Overgewicht, diabetes type 2
- Overmatig alcoholgebruik of medicatie (bijv. corticosteroïden)
- Stoornissen in de hypofyse of testikels
Wat kun je zelf doen?
- Meer bewegen: krachttraining stimuleert natuurlijke testosteronproductie.
- Gezond gewicht: vetweefsel zet testosteron om in oestrogeen.
- Voldoende slaap: 7–8 uur per nacht verhoogt de ochtendwaarde van testosteron.
- Minder alcohol en stress: beide verhogen het hormoon cortisol, dat testosteron remt.
- Voeding rijk aan zink, vitamine D en omega-3: ondersteunt de aanmaak.
Medische behandeling
Wanneer leefstijlaanpassingen onvoldoende helpen en het tekort bevestigd is, kan de arts testosterontherapie overwegen. Er bestaan twee veelgebruikte opties:
| Behandeling | Werkzame stof | Voordeel | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Androgel | Testosteron | Directe aanvulling via huidgel, stabiele spiegel bij dagelijks gebruik | Eenvoudig aan te brengen, vermijden van contact met partner of kinderen na aanbrengen |
| Clomid | Clomifeencitraat | Stimuleert eigen aanmaak van testosteron via hypofyse | Alternatief voor jongere mannen die vruchtbaarheid willen behouden |
De keuze hangt af van leeftijd, kinderwens, klachten en medische voorgeschiedenis. Androgel vult direct aan, terwijl Clomid het lichaam zelf opnieuw aanzet tot productie.
Bijwerkingen en opvolging
Zoals bij elke hormonale behandeling zijn controles essentieel. Te veel testosteron kan leiden tot acne, verhoogde rode bloedcellen of stemmingswisselingen. Daarom wordt aanbevolen om het bloedbeeld, PSA en hematocriet minstens 1–2 keer per jaar te controleren.
Psychologisch effect
Naast fysieke voordelen (meer energie, spierkracht, libido) melden veel mannen ook betere stemming en zelfvertrouwen. Testosteron heeft invloed op dopamine, het “motivatiehormoon”, wat verklaart waarom een tekort vaak gepaard gaat met apathie en somberheid.
FAQ
Vanaf welke leeftijd daalt testosteron merkbaar?
Meestal tussen 35 en 45 jaar, maar dat varieert per persoon. De daling is geleidelijk.
Kan ik mijn testosteron meten?
Ja. Een bloedtest bij de huisarts geeft duidelijkheid over totaal en vrij testosteron, meestal in de ochtend.
Helpt voeding echt?
Ja, voeding rijk aan zink (noten, eieren), magnesium en vitamine D ondersteunt de productie.
Wat is beter: Androgel of Clomid?
Androgel vult direct aan, Clomid stimuleert de eigen productie. Jongere mannen of zij die hun vruchtbaarheid willen behouden, kiezen vaak voor Clomid.
Apotheker tip: Merk je minder energie, spierverlies of libidovermindering na je veertigste? Bespreek het met je arts of apotheker. Producten zoals Androgel of Clomid kunnen helpen om de balans te herstellen, maar enkel onder medische begeleiding en met regelmatige opvolging.
